Að byrja verkið á öfugum enda Kolbeinn Óttarsson Proppé skrifar 8. júlí 2015 11:16 Skömmu eftir fall Sovétríkjanna fór prófessor í sagnfræði við Háskóla Íslands í heimsókn til ónefnds fyrrverandi Sovétlýðveldis. Leiðin lá í háskóla hátt uppi í fjöllum hins nýfrjálsa ríkis, og alla leið inn á skrifstofu rektors. Þar settust þeir niður við skrifborðið og skröfuðu sín á milli, en heldur truflaði það innilegar samræður að á borðinu á milli þeirra stóð risastór nýtísku ljósritunarvél. Þar sem þeir reyndu að ná augnsambandi á milli skúffanna í vélinni, eða til hliðar við hana, kom í ljós að um var að ræða gjöf frá bandarískum háskóla. Rektor var býsna stoltur af vélinni og lét það ekkert á sig fá að ekkert rafmagn var í skólanum og allsendis óvíst hvenær það yrði lagt. Þessi saga kemur reglulega upp í hugann á mér þegar fylgst er með umræðum um virkjanamál hér á landi. Þar er nefnilega stundum eins og byrjað sé á öfugum enda. Þannig heyrum við af því trekk í trekk að búið sé að skrifa undir samninga um uppbyggingu stóriðju án þess að orka hafi verði tryggð í fabrikkurnar. Og þegar gagnrýnisraddir hljóma um að ekki sé rétt staðið að málum er viðkvæðið oftar en ekki það að búið sé að eyða svo miklum fjármunum í undirbúning að það sé spurning um þjóðarhag að útvega orkuna. Það má velta því fyrir sér hvort stjórnendur sem eyða miklum fjármunum í verkefni upp á þá von og óvon að orka fáist í þau séu sérstaklega góðir stjórnendur. Ef í ljós kemur síðan að orkan liggur ekki á lausu eru fjármunirnir fyrir bí og það getur varla talist góð stjórnun, eða hvað? En kannski er það einmitt góð stjórnun. Kannski er þetta hluti af því sem á ensku kallast að vera passive agressive. Farið er af stað með undirbúning verkefna undir því yfirskyni að ekkert sé nú ákveðið. Varla er fólk á móti því að hlutirnir séu skoðaðir? En síðan kemur að því að það næst saman um uppbyggingu og þá kemur annað hljóð í strokkinn. Öllum þessum fjármunum hefur verið eytt í undirbúning verkefnisins og þess vegna er engin hæfa að vera á móti því að virkjað sé til að standa undir herlegheitunum. Ætlar fólk að vera á móti framförum? Við höfum landið okkar að láni og ef við ákveðum að ganga á það þarf sú ákvörðun að vera vel ígrunduð. Hún má ekki vera tekin eingöngu út frá forsendum þeirra sem unnið hafa að einhverju verkefni um hríð. Þeirra rödd hefur ekkert meira vægi en annarra og ef þeir hafa eytt peningum án þess að orka sé tryggð er það einfaldlega þeirra mál. Virkjanir eru mál okkar allra og ákvarðanir um þær eiga ekki að vera afgangsstærð í samningum sveitarstjórnarmanna, sem vilja iðnað í umdæmi sín, og forsvarsmanna iðnfyrirtækjanna, sem leita að hentugu plássi fyrir verksmiðjur sínar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kolbeinn Óttarsson Proppé Mest lesið Íslenskur útgerðarmaður, evrópsk verkakona Sigurgeir B. Kristgeirsson Skoðun Embættismenn og stjórnmálamenn 30 ára Pétur Berg Matthíasson Skoðun Áhrifaleysið – trúa menn því virkilega? Andrés Pétursson Skoðun Maður á sviði: Narsissisti í nánu sambandi Hrafnhildur Sigmarsdóttir Skoðun Siðferði og ábyrgð – lykillinn að trausti Sigvaldi Einarsson Skoðun Sýrland í stuttu máli Omran Kassoumeh Skoðun Bílastæði eru hættulegri en þú heldur Hrefna Sigurjónsdóttir Skoðun Brottvísanir frá sjónarhorni íslenskukennara Sigurlín Bjarney Gísladóttir Skoðun Köld eru kvennaráð – eða hvað? Halla Hrund Logadóttir Skoðun Halldór 07.12.2024 Halldór
Skömmu eftir fall Sovétríkjanna fór prófessor í sagnfræði við Háskóla Íslands í heimsókn til ónefnds fyrrverandi Sovétlýðveldis. Leiðin lá í háskóla hátt uppi í fjöllum hins nýfrjálsa ríkis, og alla leið inn á skrifstofu rektors. Þar settust þeir niður við skrifborðið og skröfuðu sín á milli, en heldur truflaði það innilegar samræður að á borðinu á milli þeirra stóð risastór nýtísku ljósritunarvél. Þar sem þeir reyndu að ná augnsambandi á milli skúffanna í vélinni, eða til hliðar við hana, kom í ljós að um var að ræða gjöf frá bandarískum háskóla. Rektor var býsna stoltur af vélinni og lét það ekkert á sig fá að ekkert rafmagn var í skólanum og allsendis óvíst hvenær það yrði lagt. Þessi saga kemur reglulega upp í hugann á mér þegar fylgst er með umræðum um virkjanamál hér á landi. Þar er nefnilega stundum eins og byrjað sé á öfugum enda. Þannig heyrum við af því trekk í trekk að búið sé að skrifa undir samninga um uppbyggingu stóriðju án þess að orka hafi verði tryggð í fabrikkurnar. Og þegar gagnrýnisraddir hljóma um að ekki sé rétt staðið að málum er viðkvæðið oftar en ekki það að búið sé að eyða svo miklum fjármunum í undirbúning að það sé spurning um þjóðarhag að útvega orkuna. Það má velta því fyrir sér hvort stjórnendur sem eyða miklum fjármunum í verkefni upp á þá von og óvon að orka fáist í þau séu sérstaklega góðir stjórnendur. Ef í ljós kemur síðan að orkan liggur ekki á lausu eru fjármunirnir fyrir bí og það getur varla talist góð stjórnun, eða hvað? En kannski er það einmitt góð stjórnun. Kannski er þetta hluti af því sem á ensku kallast að vera passive agressive. Farið er af stað með undirbúning verkefna undir því yfirskyni að ekkert sé nú ákveðið. Varla er fólk á móti því að hlutirnir séu skoðaðir? En síðan kemur að því að það næst saman um uppbyggingu og þá kemur annað hljóð í strokkinn. Öllum þessum fjármunum hefur verið eytt í undirbúning verkefnisins og þess vegna er engin hæfa að vera á móti því að virkjað sé til að standa undir herlegheitunum. Ætlar fólk að vera á móti framförum? Við höfum landið okkar að láni og ef við ákveðum að ganga á það þarf sú ákvörðun að vera vel ígrunduð. Hún má ekki vera tekin eingöngu út frá forsendum þeirra sem unnið hafa að einhverju verkefni um hríð. Þeirra rödd hefur ekkert meira vægi en annarra og ef þeir hafa eytt peningum án þess að orka sé tryggð er það einfaldlega þeirra mál. Virkjanir eru mál okkar allra og ákvarðanir um þær eiga ekki að vera afgangsstærð í samningum sveitarstjórnarmanna, sem vilja iðnað í umdæmi sín, og forsvarsmanna iðnfyrirtækjanna, sem leita að hentugu plássi fyrir verksmiðjur sínar.