Veitt þjónusta skiptir meira máli en formið Guðbrandur Einarsson skrifar 31. maí 2021 16:31 Ég vissi það svo sem að ég myndi klóra einhverjum samfylkingarjafnaðarmanninum öfugt þegar ég í grein bar saman hlutfallslegan fjölda einkarekinna heilsugæslustöðva í Svíþjóð og á Íslandi. Á samfélagsmiðlum hef ég vinsamlegast verið beðinn um að lesa svargrein, sem hér birtist, af vinum mínum í Samfylkingunni. Þar er ég sakaðar um að vitna ekki í heimildir og fara frjálslega með. Sænskir jafnaðarmenn hafa engu breytt Hverjar skyldu nú misgjörðir mínar hafa verið? Jú, þær að ég væri að kenna sænskum jafnaðarmönnum um að hafa einkavætt sænskt heilbrigðskerfi þegar það var á ábyrgð Moderatarna. Því er nú til að svara að sænskir jafnaðarmenn hafa stjórnað landinu meira og minna sl. 50 ár og því í lófa lagið að snúa til baka með þá villu sem Moderatarna komu þjóðinni í. Það hefur enn þá ekki gerst. Hver skyldi nú vera ástæðan fyrir því? Er hún kannski sú að að sænskir jafnaðarmenn séu bara sáttir við stöðuna eins og hún er? Ég var heldur ekki mikið var við það í starfi mínu, sem formaður Landssambands íslenskra verslunarmanna, að systursamtök okkar í Svíþjóð, Handels, sæju hlutina í sama ljósi og greinarhöfundur. Þau voru uppteknari af öðrum hlutum en sænsku heilbrigðiskerfi og það þrátt fyrir að vera sænskir jafnaðarmenn. Það vakti athygli mína að fyrsta ályktun greinarhöfundar sem dregin var, algjörlega án heimilda, var eftirfarandi: „ Ekki tók langan tíma að sjá að verið væri að tala fyrir aukinni einkavæðingu á velferðarþjónustu .“ Það er þekkt meðal þeirra sem sjá sjálfstæðri velferðarþjónustu allt til foráttu að reyna að þvæla umræðuna um einkarekstur, sem þjónusta sem ríkið kaupir og aðgangur almennings að er jafn, og blanda henni við umræðu einkavæðingu, þar sem hin efnuðu geta keypt sig fram fyrir röð. Þetta er ekki fyrsta í skipti sem ég er vændur um að vilja ganga lengra í einkavæðingu heilbrigðiskerfisins en ég hef áhuga á og væntanlega ekki í síðasta skiptið. Form skiptir mig ekki máli Ég bý á svæði þar sem búa 29 þúsund manns. Á því svæði er ein heilsugæsla og ein sem hægt væri að kalla heilsugæslusel. Á höfuðborgarsvæðinu búa um 230 þúsund manns og þar eru 19 heilsugæslur eða um 12 þúsund manns um hverja heilsugæslu. Á landinu öllu, fyrir utan það svæði sem ég bý á, búa um 335 þúsund manns með aðgang að 69 heilsugæslum sem er þá rúmlega 4.800 manns um hverja heilsugæslu. Það er vegna þessarar mismununar sem ég og margir fleiri hafa verið að skoða möguleika á því að skoða önnur úrræði við rekstur heilugæslu en bara hinn opinbera. Slíkur sjálfstæður rekstur er til staðar á höfuðborgarsvæðinu og gefist vel. Einhverra hluta vegna er slíkt fyrirkomulag ekki heimilað utan höfuðborgarsvæðis sem ég get ekki skilið. Þess í stað geta íbúar míns heimasvæðis skráð sig á sjálfstæða heilsugæslu á höfuðborgarsvæðinu, því þau fái ekki þessa þjónustu í heimabyggð. Ég fæ heldur ekki skilið hvers vegna Samfylkingin getur verið á móti slíku ef það getur orðið til þess að bæta þjónustuna. Skv. fyrirliggjandi áætlunum ríkisins er gert ráð fyrir að ný opinber heilsugæslustöð á svæðinu komist í gagnið árið 2026. Við eigum því að búa við óbreytt ástand fram að því. Miðað við þriggja prósenta fjölgun íbúa fram að þeim tíma má gera ráð fyrir að um 17 þúsund manns verði þá um hverja heilsugæslustöð. Það þykir víst viðundandi staða fyrir okkur sem á þessu svæði búum. Hjallastefnan er einkarekstur Flestir halda vart vatni yfir Hjallastefnunni sem rekur nokkra leikskóla í sínu nafni hér á landi og ég er einn þeirra sem er ánægður með tilurð hennar. Sveitarfélög á Íslandi hafa tekið þá ákvörðun að semja við eigendur þessa fyrirtækis til þess að auka fjölbreytni þjónustu í stað þess að reka alla leikskóla í eigin nafni. Það hefur enginn talað um að þarna sé um að ræða einkavæðingu, að einhver geti keypt sig fram fyrir í röðina af því að viðkomandi á pening. Hið sama á við um einkareknar heilsugæslustöðvar á höfuðborgarsvæðinu. Ríkið er þjónustukaupi og skýr mörk voru sett þegar slíkur rekstur var heimilaður. Þar fyrir utan er einkarekstur víða að finna í heilbrigðiskerfinu. SÁÁ rekur einkarekna heilbrigðisþjónustu. Sjúkraþjálfarar, tannlæknar, sálfræðingar og geðlæknar eru í sjálfstæðum rekstri. Fyrir utan aðra sérfræðilækna. Mismunun eftir landshlutum Að einkareknar heilsugæslustöðvar séu heimilaðar í einum landshluta en um slíkt megi ekki ræða í öðrum, þrátt fyrir að það myndi bæta til muna þjónustu í heimabyggð, eru rök sem halda ekki vatni. Það sem skiptir hér máli er ekki á hvaða formi heilsugæslan er rekin heldur að þjónustan sé veitt. Að það sé raunverulegt aðgengi að þessum fyrsta viðkomustað í heilbrigðiskerfinu. Ári eftir að Svandís Svavarsdóttir tók við sem heilbrigðisráðherra sagði hún í grein í Morgunblaðinu að eitt af meginmarkmiðum þessarar ríkistjórnar sé að efla og styrkja heilsugæsluna, til að draga úr álagi annars staðar í heilbrigðiskerfinu og veita einstaklingum þjónustu á réttu þjónustustigi. Þessi efling og styrking heilsugæslunnar hefur farið fram hjá minni heimabyggð. Það hefði verið hægt að leysa mikinn vanda hér, ef heimilt hefði verið að fara í útboð á sömu forsendum og fyrir sjálfstæðar heilsugæslur á höfuðborgarsvæðinu. Þess í stað eigum við að bíða í mörg ár enn eftir hinu opinbera. Umræða er þörf Ég er sammála greinarhöfundi um að umræða sé þörf. Hins vegar mun það engu skila að þyrla upp einhverri móðu um annarlegar hvatir ætlaðar „lobbýistum“ sérgreinalækna. Ég er hagmunagæslumaður almennrar samfélagsþjónustu og þar mun ég taka slaginn enda ágætlega menntaður í því. Höfundur leiðir lista Viðreisnar í Suðurkjördæmi í næstu alþingiskosningum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Kosningar 2021 Guðbrandur Einarsson Heilsugæsla Mest lesið Tryggjum Svandísi á þing Hópur stuðningsfólks Svandísar Svavarsdóttur Skoðun Vók er vont – frambjóðandi XL kærður til lögreglu Kári Allansson Skoðun Skilur Kristrún ekki, að stærð kökunnar er mál nr. 1? Ole Anton Bieltvedt Skoðun Hvar ertu Auddi Blö: Opið bréf til Bjarna Ben frá sérfræðingi Ásta Kristín Pjetursdóttir Skoðun Greinin sem þú verður að lesa áður en þú ferð á kjörstað Bessí Þóra Jónsdóttir Skoðun Er einhver að hlusta? Hópur 143 Seyðfirðinga Skoðun Ekki láta Sjálfstæðisflokkinn ljúga að þér Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Nýtt húsnæðislánakerfi að danskri fyrirmynd? Jónas Már Torfason Skoðun Flokkur í felulitum Björn Gíslason Skoðun Höldum okkur á dagskrá Hópur fólks innan íþróttahreyfingarinnar Skoðun Skoðun Skoðun Ísland sé frjálst meðan sól gyllir haf Guðbjörg Elísa Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Að refsa eða treysta VG? Finnur Ricart Andrason skrifar Skoðun Innflytjendur eru blórabögglar Achola Otieno skrifar Skoðun Bað- og búningsklefar okkar kvenna Helga Dögg Sverrisdóttir skrifar Skoðun Stórkostleg tímaskekkja Sigrún Perla Gísladóttir skrifar Skoðun Vinstri græn - þrátt fyrir þverpólitíska ríkisstjórn Aðalbjörg Ísafold Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Félag áhugamanna um löggæslu Agnes Ósk Marzellíusardóttir skrifar Skoðun Kosningalimran 2024 Arnar Ingi Ingason,Freyr Snorrason skrifar Skoðun Viðreisn ætlar að forgangsraða – nýta skattfé miklu betur Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Sigrar vinnast – spár bregðast Þorvaldur Örn Árnason skrifar Skoðun Af hverju Viðreisn? Eva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Pólitískar ofsóknir í aðdraganda Alþingiskosninga Eldur S. Kristinsson skrifar Skoðun Talk about timing – degi fyrir kjördag Yngvi Sighvatsson skrifar Skoðun Hjarta og sál Heiðdís Geirsdóttir skrifar Skoðun ESB andstæðingar blekkja Íslendinga Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkurinn: Fyrir budduna þína og framtíðina Gísli Stefánsson skrifar Skoðun Eldra fólk þarf Jóhann Pál sem félagsmálaráðherra – nema kannski þeir auðugustu Viðar Eggertsson skrifar Skoðun Að mynda ríkisstjórn - skipulagt val til vinstri Hlynur Már Ragnheiðarson skrifar Skoðun Viðreisn: öfgalaus nálgun fyrir öfgalaust samfélag Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Kleppur er víða Ragnheiður Kristín Finnbogadóttir skrifar Skoðun Að geta lesið sér mennsku til gagns Diljá Ámundadóttir Zoëga skrifar Skoðun Börðust afar okkar til einskis í Þorskastríðinu? Hugleiðing um ESB Haukur Ingi S. Jónsson skrifar Skoðun Á ferð um Norðvesturkjördæmi Arna Lára Jónsdóttir,Hannes Sigurbjörn Jónsson,Jóhanna Ösp Einarsdóttir,Magnús Eðvaldsson skrifar Skoðun Stöndum vörð um íslenska fjölmiðla Óli Valur Pétursson skrifar Skoðun Lögfestum félagsmiðstöðvar Guðmundur Ari Sigurjónsson,Friðmey Jónsdóttir skrifar Skoðun Flokkar sem vara við sjálfum sér Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Hver bjó til ehf-gat? Sigríður Á. Andersen skrifar Skoðun Lausnir eða kyrrstaða í húsnæðismálum Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Aðventan – njóta eða þjóta? Hrund Þrándardóttir skrifar Skoðun Við kjósum blokkir Kjartan Valgarðsson skrifar Sjá meira
Ég vissi það svo sem að ég myndi klóra einhverjum samfylkingarjafnaðarmanninum öfugt þegar ég í grein bar saman hlutfallslegan fjölda einkarekinna heilsugæslustöðva í Svíþjóð og á Íslandi. Á samfélagsmiðlum hef ég vinsamlegast verið beðinn um að lesa svargrein, sem hér birtist, af vinum mínum í Samfylkingunni. Þar er ég sakaðar um að vitna ekki í heimildir og fara frjálslega með. Sænskir jafnaðarmenn hafa engu breytt Hverjar skyldu nú misgjörðir mínar hafa verið? Jú, þær að ég væri að kenna sænskum jafnaðarmönnum um að hafa einkavætt sænskt heilbrigðskerfi þegar það var á ábyrgð Moderatarna. Því er nú til að svara að sænskir jafnaðarmenn hafa stjórnað landinu meira og minna sl. 50 ár og því í lófa lagið að snúa til baka með þá villu sem Moderatarna komu þjóðinni í. Það hefur enn þá ekki gerst. Hver skyldi nú vera ástæðan fyrir því? Er hún kannski sú að að sænskir jafnaðarmenn séu bara sáttir við stöðuna eins og hún er? Ég var heldur ekki mikið var við það í starfi mínu, sem formaður Landssambands íslenskra verslunarmanna, að systursamtök okkar í Svíþjóð, Handels, sæju hlutina í sama ljósi og greinarhöfundur. Þau voru uppteknari af öðrum hlutum en sænsku heilbrigðiskerfi og það þrátt fyrir að vera sænskir jafnaðarmenn. Það vakti athygli mína að fyrsta ályktun greinarhöfundar sem dregin var, algjörlega án heimilda, var eftirfarandi: „ Ekki tók langan tíma að sjá að verið væri að tala fyrir aukinni einkavæðingu á velferðarþjónustu .“ Það er þekkt meðal þeirra sem sjá sjálfstæðri velferðarþjónustu allt til foráttu að reyna að þvæla umræðuna um einkarekstur, sem þjónusta sem ríkið kaupir og aðgangur almennings að er jafn, og blanda henni við umræðu einkavæðingu, þar sem hin efnuðu geta keypt sig fram fyrir röð. Þetta er ekki fyrsta í skipti sem ég er vændur um að vilja ganga lengra í einkavæðingu heilbrigðiskerfisins en ég hef áhuga á og væntanlega ekki í síðasta skiptið. Form skiptir mig ekki máli Ég bý á svæði þar sem búa 29 þúsund manns. Á því svæði er ein heilsugæsla og ein sem hægt væri að kalla heilsugæslusel. Á höfuðborgarsvæðinu búa um 230 þúsund manns og þar eru 19 heilsugæslur eða um 12 þúsund manns um hverja heilsugæslu. Á landinu öllu, fyrir utan það svæði sem ég bý á, búa um 335 þúsund manns með aðgang að 69 heilsugæslum sem er þá rúmlega 4.800 manns um hverja heilsugæslu. Það er vegna þessarar mismununar sem ég og margir fleiri hafa verið að skoða möguleika á því að skoða önnur úrræði við rekstur heilugæslu en bara hinn opinbera. Slíkur sjálfstæður rekstur er til staðar á höfuðborgarsvæðinu og gefist vel. Einhverra hluta vegna er slíkt fyrirkomulag ekki heimilað utan höfuðborgarsvæðis sem ég get ekki skilið. Þess í stað geta íbúar míns heimasvæðis skráð sig á sjálfstæða heilsugæslu á höfuðborgarsvæðinu, því þau fái ekki þessa þjónustu í heimabyggð. Ég fæ heldur ekki skilið hvers vegna Samfylkingin getur verið á móti slíku ef það getur orðið til þess að bæta þjónustuna. Skv. fyrirliggjandi áætlunum ríkisins er gert ráð fyrir að ný opinber heilsugæslustöð á svæðinu komist í gagnið árið 2026. Við eigum því að búa við óbreytt ástand fram að því. Miðað við þriggja prósenta fjölgun íbúa fram að þeim tíma má gera ráð fyrir að um 17 þúsund manns verði þá um hverja heilsugæslustöð. Það þykir víst viðundandi staða fyrir okkur sem á þessu svæði búum. Hjallastefnan er einkarekstur Flestir halda vart vatni yfir Hjallastefnunni sem rekur nokkra leikskóla í sínu nafni hér á landi og ég er einn þeirra sem er ánægður með tilurð hennar. Sveitarfélög á Íslandi hafa tekið þá ákvörðun að semja við eigendur þessa fyrirtækis til þess að auka fjölbreytni þjónustu í stað þess að reka alla leikskóla í eigin nafni. Það hefur enginn talað um að þarna sé um að ræða einkavæðingu, að einhver geti keypt sig fram fyrir í röðina af því að viðkomandi á pening. Hið sama á við um einkareknar heilsugæslustöðvar á höfuðborgarsvæðinu. Ríkið er þjónustukaupi og skýr mörk voru sett þegar slíkur rekstur var heimilaður. Þar fyrir utan er einkarekstur víða að finna í heilbrigðiskerfinu. SÁÁ rekur einkarekna heilbrigðisþjónustu. Sjúkraþjálfarar, tannlæknar, sálfræðingar og geðlæknar eru í sjálfstæðum rekstri. Fyrir utan aðra sérfræðilækna. Mismunun eftir landshlutum Að einkareknar heilsugæslustöðvar séu heimilaðar í einum landshluta en um slíkt megi ekki ræða í öðrum, þrátt fyrir að það myndi bæta til muna þjónustu í heimabyggð, eru rök sem halda ekki vatni. Það sem skiptir hér máli er ekki á hvaða formi heilsugæslan er rekin heldur að þjónustan sé veitt. Að það sé raunverulegt aðgengi að þessum fyrsta viðkomustað í heilbrigðiskerfinu. Ári eftir að Svandís Svavarsdóttir tók við sem heilbrigðisráðherra sagði hún í grein í Morgunblaðinu að eitt af meginmarkmiðum þessarar ríkistjórnar sé að efla og styrkja heilsugæsluna, til að draga úr álagi annars staðar í heilbrigðiskerfinu og veita einstaklingum þjónustu á réttu þjónustustigi. Þessi efling og styrking heilsugæslunnar hefur farið fram hjá minni heimabyggð. Það hefði verið hægt að leysa mikinn vanda hér, ef heimilt hefði verið að fara í útboð á sömu forsendum og fyrir sjálfstæðar heilsugæslur á höfuðborgarsvæðinu. Þess í stað eigum við að bíða í mörg ár enn eftir hinu opinbera. Umræða er þörf Ég er sammála greinarhöfundi um að umræða sé þörf. Hins vegar mun það engu skila að þyrla upp einhverri móðu um annarlegar hvatir ætlaðar „lobbýistum“ sérgreinalækna. Ég er hagmunagæslumaður almennrar samfélagsþjónustu og þar mun ég taka slaginn enda ágætlega menntaður í því. Höfundur leiðir lista Viðreisnar í Suðurkjördæmi í næstu alþingiskosningum.
Skoðun Eldra fólk þarf Jóhann Pál sem félagsmálaráðherra – nema kannski þeir auðugustu Viðar Eggertsson skrifar
Skoðun Börðust afar okkar til einskis í Þorskastríðinu? Hugleiðing um ESB Haukur Ingi S. Jónsson skrifar
Skoðun Á ferð um Norðvesturkjördæmi Arna Lára Jónsdóttir,Hannes Sigurbjörn Jónsson,Jóhanna Ösp Einarsdóttir,Magnús Eðvaldsson skrifar