„Persónulega þoldi ég ekki sjálfa mig“

Síðustu árin hefur hún meira og minna dvalið á Balí en þessa dagana er hún nýkomin heim frá Ítalíu og fylgist spennt með hvenær Ástralía liðkar fyrir komu ferðamanna til landsins. Þangað er ferðinni heitið næst.

Þegar vorar er stefnt á skemmtilega kvennaferð til Ítalíu og sitthvað fleira er í farvatninu „Reyndar er minn staður Heiðmörk, þar fæ ég bestu hugmyndirnar og þangað fer ég til að leyfa huganum að vinna úr hlutunum,“ segir Guðbjörg Ósk Friðriksdóttir, sem þrátt fyrir öll ferðalögin stefnir alltaf á að vera á Íslandi á sumrin.

Í helgarviðtali Atvinnulífsins heyrum við sögu Guðbjargar Óskar og hvað varð til þess að hún bjó til þerapíuna Lærðu að elska þig árið 2010. Síðan þá, hafa hátt í fjögur þúsund manns sótt hjá henni námskeið og yfir tuttugu manns útskrifast sem kennarar námskeiða.

Með sanni má segja að margt í sögu Óskar sé líkt sögu Elizabeth Gilbert í metsölubókinni Borða, biðja, elska. 

Leikkonan Julia Roberts lék Gilbert í kvikmyndinni Eat, Pray, Love.

Sú saga hefst þegar Gilbert er um þrítug og var í góðri vinnu, átti fallegt heimili og mann sem vildi stofna fjölskyldu. 

En þótt allt væri eins og það „átti“ að vera, var Gilbert einmana, þunglynd og óhamingjusöm. Gilbert ákvað að finna sjálfa sig, hélt til Ítalíu, Indlands og loks Balí. Þar fann hún hamingjuna því þá loks var hún orðin sú útgáfa af sjálfri sér, sem hún vildi vera.

En sagan okkar um Ósk hefst árið 1964.

Heimaey

Guðbjörg Ósk Friðriksdóttir er fædd 27. september árið 1964 í Vestmannaeyjum. Foreldrar hennar eru Friðrik Ólafur Guðjónsson, fæddur árið 1948 og Sigrún Birgit Sigurðardóttir, fædd árið 1946.

„Þau ólust upp í götum hlið við hlið í Vestmannaeyjum en vissu eiginlega ekkert af hvort öðru fyrr en á skátamóti á Þingvöllum,“ segir Ósk um það þegar foreldrar hennar fóru að draga sig saman á sínum tíma.

Hún segir æskuna í Eyjum hafa verið yndislega og gæti ekki hugsað sér að hafa alist upp annars staðar.

Eldgosið í Heimaey stendur þó auðvitað upp úr í minningunni.

Það hófst 23. janúar árið 1973 en þá var móðir hennar ófrísk af Ófeigi, eina systkini Óskar.

„Það flúðu allir en við fórum ekki með bát því að amma og mamma trúðu því að þetta gengi fljótt yfir, fóru að baka og helltu upp á kaffi. Við fórum þó daginn eftir og þá með flugi. Mamma var barnshafandi þegar að þetta var.“

Til Reykjavíkur þurftu þau þó og fyrstu mánuðina var húsaskjól fjölskyldunnar um 30 fermetra rými í Bólstaðahlíð.

Ég man að það var ekkert klósett nema frammi á gangi og þarna var mamma með okkur Ófeig, sem fæddist í maí, í marga mánuði. Pabbi varð eftir í eyjum eins og flestir karlmenn. 

Ég held að margir geri sér ekki grein fyrir því hvað það voru margar Eyjakonur sem gerðu merkilega hluti til að fóta sig upp á landi eftir gosið.“ 

Fjölskyldan fékk síðar viðlagahús í Kópavogi en þar sem Ósk var í Æfingardeildinni í Reykjavík, tók hún strætó á morgnana og hélt áfram skólagöngu í Hlíðunum.

Um tíma flutti fjölskyldan síðan aftur til Vestmannaeyja.

En til Hafnarfjarðar um 1980.

„Það var ekki framhaldsskóli í Eyjum á þessum tíma en mamma lagði mikla áherslu á að ég og Ófeigur gætum menntað okkur.“

Rétt rúmlega þrítug fluttu Friðrik og Sigrún aftur suður, með Ósk 16 ára og Ófeig 7 ára. 

Búsett í Hafnarfirði fóru Friðrik og Sigrún í ýmsan rekstur. Ráku matvöruverslun í Reykjavík í nokkur ár og síðar skóverslun í Hafnarfirði. Lengi starfaði Friðrik síðan hjá Byko og Húsasmiðjunni. Enda lærður járnsmiður.

Ósk og Ófeigur útskrifuðust bæði sem stúdent úr Flensborgarskóla.

Ósk segir að aldursmunur systkinanna geri það að verkum að í Hafnarfirði þekki Ófeig allir, þar var hans æska.

Sjálf tengir hún sig meira við Vestmannaeyjar enda hluti af vinkonuhópnum í dag, æskuvinkonur þaðan.

Hvítar útlenskar rollur

„Ég var alltaf að teikna og mikið fyrir tísku og arkitektúr og þótt ég væri bara rúmlega tvítug og ómenntuð, var ég ráðin sem útstillingahönnuður í Miklagarði sem þá var. Þetta var nokkuð stórt starf og vel launað,“ segir Ósk en bætir við: „En það olli pínu vonbrigðum.“

Ósk hafði ekki starfað lengi í Miklagarði þegar vinkona hennar, búsett á Sardiníu á Ítalíu, tilkynnti um brúðkaup.

Ósk ákvað að leggja land undir fót og mæta í veisluna.

Til Ítalíu hafði hún aldrei komið áður og þar sem þetta var löngu fyrir tíma internetsins eða snjallsíma voru uppákomurnar í ferðinni af ýmsum toga.

Reyndar svo ævintýralegar að um tíma héldu foreldrar hennar að hún væri hreinlega týnd í Evrópu!

Hið rétta var að ferðin til Sardiníu var flókin og kallaði á millilandaflug, lestarferðir, bátaferðir og fleira sem tók sinn tíma.

Ósk var þó svo heppin að hitta ítalskan ferðalang sem tók hana upp á sína arma og er enn í dag góður vinur hennar.

Ég man þó eftir þegar að ég horfði út um lestarglugga og sá hvítar rollur, útlenskar og útlítandi eins og ég hafði séð þær í þáttunum Perlubókunumsjónvarpinu. 

Ímyndin mín af Ítalíu var hins vegar að landið væri svo módern og flott og eitt augnablik hugsaði með mér: Guð minn góður, ég er örugglega komin til Ísrael fyrir mistök!“ 

segir Ósk skellihlæjandi og bendir á hversu mikill munur það er að ferðast til framandi slóða miðað við á níunda áratugnum.

Þegar það voru helst tíkallasímar úti á götu sem gátu hjálpað í neyð.

Eftir þessa ferð var ekki aftur snúið. Ítalía var málið og Ósk var staðráðin í að halda aftur þangað.

Og það sem fyrst.

Ást á Ítalíu

Ósk sagði upp starfinu í Miklagarði og hélt aftur til Sardiníu á Ítalíu.

Fyrsta starfið sem hún fékk þar var að passa unga stúlku og kenna henni sitthvað í ensku.

Ósk segist alltaf hafa verið ævintýragjörn en á þessum tíma hafi hún gert hluti sem hún myndi aldrei þora að gera í dag.

Eins og að ferðast á puttanum frá Sardiníu til Hamborgar í Þýskalandi.

Það gerði hún og þýsk vinkona hennar sem hún kynntist. Jólin vildu þær halda í Hamborg og þar sem ekki var mikið um aurinn var bara pakkað létt niður og húkkað far alla leið til Þýskalands.

Eftir jólin í Hamborg ákvað Ósk að hana langaði þó að gera eitthvað annað og meira en að passa barn. Hún fór því að vinna á bar en þegar vinkona hennar benti henni á að Samvinnuferðir vantaði farastjóra á Rímíní sló Ósk til og fór þangað í nokkra mánuði.

Ósk sneri síðan aftur til Sardiníu og stuttu síðar:

Búmm!

Ósk varð ástfangin og hitti manninn sem hún síðar giftist og eignaðist tvö börn með: Domenico Gala.

Domenico Gala er fæddur og uppalin í Olbia á Sardiníu. Þar hefur fjölskyldan hans rekið ýmiss fyrirtæki um árabil: matvöruverslanir, útvarpsstöðvar, heildsölur og fleira.

„Og þetta gekk bara fyrir sig eins og oft er í ítölskum fjölskyldum: Við fengum úthlutaðri einni búð og rákum hana sem okkar eigin“ segir Ósk.

Um hálfu ári eftir að Ósk og Dominica fóru að búa varð Ósk barnshafandi. Þau giftu sig og árið 1989 fæddist sonurinn Luigi Árelíus en árið 1992 dóttirin María Birgit. Nokkrum árum eftir að María fæddist, tók Ósk að sér fósturdótturina Huldu Bjarkar, en hún er fædd árið 1983. 

Þá voru ungu hjónin flutt heim til Íslands.

Draumurinn um kaffihúsið og grimma röddin

„Domenico elskar allan íslenskan mat eins og bjúgu og hangikjöt. Það er bara ég sem er öll í pastanu,“ segir Ósk og skellihlær.

Ósk og Domenico voru gift í sautján ár og þrátt fyrir skilnaðinn eru þau enn góðir vinir.

„Já, já. Hann meira að segja sótti mig á flugvöllinn í Napólí í haust og skutlaði mér til Amalfí þar sem ég hef nú komið mér fyrir. Það var nú samt tveggja klukkutíma útidúr,“ segir Ósk og ekki annað hægt en að hrífast með gleðinni og kátínunni sem einkennir allt hennar fas.

En glaðlyndi og kátína hefur þó ekki alltaf verið aðalsmerki Óskar.

Við skulum því halda áfram með söguna.

Ósk segir að í raun hafi flutningurinn til Íslands verið að frumkvæði Domenico en sjálf var hún sannfærð um að á Íslandi yrðu þau ekki lengi.

Ég hugsaði með mér að það væri allt í lagi að flytja með honum heim því þar myndum við ekki staldra lengi við. 

Domenico talaði ekki einu sinni ensku og sem Ítali fengi hann örugglega ekki almennilega vinnu sem fyrirvinna,“ 

segir Ósk og skellihlær.

Sú varð nú aldeilis ekki raunin því Domenico var fljótur að aðlagast á Íslandi, fékk góða vinnu og naut þess að búa hér.

Hjónin bjuggu um sig í Hafnarfirði og segir Ósk að oft hafi hún gengið um bæinn með barnavagninn og látið sig dreyma um að reka þar kaffihús.

„Ég meira að segja fann kjörið hús fyrir kaffihús en var of sein því aðrir tóku það húsnæði og þar hefur æ síðan verið rekinn Súfistinn,“ segir Ósk.

Um tíma starfaði Ósk á veitingastaðnum í Ikea. Einn daginn hringdi vinkona Óskar í hana og benti henni á auglýsingu í dagblaði um að Hafnafjarðarbær óskaði eftir rekstraraðila til að reka kaffihús í Hafnarborg.

Ósk fékk strax fiðrildi í magann.

Kannski var tækifærið komið þarna?

En síðan kom efinn……

„Nei, það verða örugglega einhverjir aðrir og betri en ég sem sækja um. Ég myndi aldrei fá þetta,“ sagði grimma innri röddin.

Ósk vissi ekki þá, að þessi grimma efasemdarrödd varð síðar áberandi í þerapíunni Lærðu að elska þig.

Þar sem fólk lærir að losa sig við þessa óréttlátu grimmu innri rödd.

Sem enginn getur þóst ekki kannast við…..

„En síðan hugsaði ég bara með mér: En hvað ef ég fæ þetta? Ég meina: Hverju hef ég að tapa að sækja um?“

Ósk setti sér því markmið. Bjó til áætlanir og sótti um. Hringdi í mann og annan til að kynna sig og biðja um að mæla með sér.

Úr varð að draumurinn um kaffihúsið varð að veruleika. Ekki aðeins var Ósk að reka kaffihús heldur einnig í skapandi umhverfi í Listasafni Hafnarfjarðar umhverfi sem átti vel við hana.

Kaffihúsið rak Ósk í sjö ár og segist telja nokkuð líklegt að hún sé ein af þeim sem þar hafa verið með reksturinn hvað lengst.

Draumastarfið en þoldi ekki sjálfa sig

Árin liðu.

Dagarnir á kaffihúsinu voru oft langir og strangir og þar sem Ósk glímdi við gamalt brjósklos reyndi sérstaklega á fæturna þar sem hún ýmist stóð við afgreiðsluna eða var á hlaupum.

Ósk var því verkjuð alla daga og segir skapið hafa verið eftir því.

Ég man eitt sinn sem ég missti mig við viðskiptavin. Eiginlega trylltist, varð reið í stað þess að biðjast afsökunar og endurgreiða manninum. Svona var ég orðin. Neikvæð og alltaf eins og hengd upp á þráð. 

Innst inni gerði ég mér grein fyrir því hvernig ég var orðin og fannst það ömurlegt,“ 

segir Ósk og bætir við: „En ég vissi ekki hvernig ég ætti að breytast og sannfærði sjálfa mig því um að þetta væru bara afleiðingar af verkjunum og brjósklosinu. Allt myndi lagast þegar að ég kæmist í aðgerð.“

Sem það þó gerði ekki.

„Það breyttist ekkert eftir aðgerð annað en það að verkirnir hurfu. En mér fannst ég ekki ráða neitt við neitt og leið ömurlega,“ segir Ósk.

Vanlíðan.

Neikvæðni.

Lágt sjálfsmat.

Erfiðar skapsveiflur.

Streita.

Og óttinn við að standa sig ekki.

Á fertugsaldri var staðan því þannig hjá Ósk að henni leið ömurlega og var í reynd hætt að þola sjálfa sig.

Í kynningartexta um þennan tíma skrifar Ósk sjálf:

Viðstöðulaus vanlíðan og vonbrigði juku streituna og á endanum var ég með vanvirkt ónæmiskerfi sem gerði það að verkum að það fór að bera á ofnæmi fyrir fjölmörgum fæðutegundum, meltingatruflunum, orkuleysi og öðrum vandamálum. 

Persónulega þoldi ég ekki sjálfa mig þar sem hegðun mín, framkoma og lífssýn voru orðin virkilega brengluð og neikvæð.“

Lítið vissi Ósk þá um það sem framundan var:

Nýtt líf og upprisa. Mamma Mía hvað það var gaman!

En líka niðursveifla, skilnaður og andlegt og fjárhagslegt þrot.

Enn var um áratugur þar til Lærðu að elska þig þerapían varð til og ljóst að alheimurinn ætlaði Ósk að læra meira um sjálfa sig og lífið, áður en að þeim lífsins kafla kæmi.

Síðari hluti viðtalsins við Ósk verður birtur á Vísi klukkan átta á morgun, annan í jólum.