Gosið hrekkjótt og lætur vísindamenn hafa fyrir sér Jakob Bjarnar skrifar 29. júlí 2021 15:07 Þeir sem töldu að nú væru síðustu forvöð að sjá gosið á Reykjanesi geta enn dregið það að fara. Eða svo virðist vera eins og staðan er nú, gosið er í góðum gír. vísir/vilhelm Eftir að verulega hafði sljákkað í gosinu á Reykjanesi og margir farnir að sjá fyrir sér að það væri við að lognast út af hefur það tekið verulega við sér síðasta sólarhringinn. Engan bilbug virðist vera að finna á eldgosinu í Fagradalsfjalli, það er í stuði. Fjöldi netverja hafa birt myndir á samfélagsmiðlum af bjarma sem stafar frá gosinu sem blasti við af höfuðborgarsvæðinu í gær. Og ljóst að það lætur engan bilbug á sér finna. Í uppfærslu á yfirliti yfir hraunflæðið á vef Jarðvísindastofnunar Háskóla Íslands er farið yfir stöðuna eins og hún blasir við nú. „Í yfirliti þann 22. júlí var frá því greint að hraunrennsli hefði minnkað fyrir hluta júlímánaðar og ef sú þróun héldi áfram stefndi í að gosið fjari út. Nýjustu mælingarnar þann 27. júlí sýna að þessi þróun hefur snúist við. Hraunrennslið hefur aukist aftur og er sennilega jafnmikið nú eða meira en var þegar mest var í júní.“ Gosið greinilega að gefa eftir en það var þá Óvissa í mati á rennsli síðustu 7-10 daga eru hinsvegar sögð of mikil til að hægt sé að setja fram áreiðanlega tölu. Tekið er fram að mælingarnar sýna rúmmál og breytingar á því. „Eðlismassi hrauns getur verið breytilegur og á það hefur verið bent að t.d. næst gígum sé holrými meira en fjær.“ Því er af hálfu vísindamanna við Háskólann ekki gerð tilraun til að meta þau áhrif, að finna jafngilt rúmmál þétt bergs eða massa hraunsins. Þumalputtareglan er sú að rúmmál þétt bergs sé um 80 prósent af heildarrúmmáli líklegt að svo sé um hraunið í Meradölum, Geldingadölum og Nátthaga en að holrými sé meira næst gígnum. Ekki er langt síðan sagðar voru fréttir af því að líklega væri gosið að fjara út. En gosið sjálft er ekki á þeim buxunum og gefur þeim sem gáfu út hálfgildings dánarvottorð langt nef. „Gosvirknin breyttist í lok júní. Þá tók virknin að sveiflast milli tímabila með öflugu hraunrennsli og síðan kyrrum tímabilum á milli. Mælingarnar nú sýna að hraunflæði hefur dregist verulega saman. Gosið er því greinilega minnkandi,“ sagði í sambærilegu yfirliti sem Jarðvísindastofnunar Háskóla Íslands sendi frá sér fyrr í mánuðinum. Gosið ólíkt þeim sem við þekkjum frá undanförnum áratugum En nú er staðan orðin önnur enda er gosið í Fagradalsfjalli um margt frábrugðið þeim gosum sem við þekkjum frá undanförnum áratugum, sem hafa átt upptök í kvikuhólfum undir megineldstöðvum þar sem þrýstingur í hólfinu og stærð þess virðist ráða mestu um stærð og lengd goss. Vísindamaðurinn Magnús Tumi Guðmundsson er einn af höfundum yfirlitsins.vísir/vilhelm „Í Fagradalsfjalli virðist þessu vera nokkuð öðruvísi varið. Þar er svo að sjá að aðstreymisæðin og eiginleikar hennar ráði mestu um kvikuflæðið. Rásin sem opnaðist var tiltölulega þröng og löng (nær niður á ~17 km dýpi) og flutningsgetan takmörkuð. Aukning í hraunflæði með tíma fyrstu sex vikurnar bendir til þess að rásin hafi víkkað heldur með tímanum, sennilega vegna rofs í veggjum hennar,“ segir í yfirlitinu. Þá er bent sérstaklega á að hegun gossins frá því í lok júní sé einkar athyglisverð. „Rennsli var heldur minna fyrri hluta mánaðarins en var í júní en virðist svo hafa aukist aftur samfara því að regla komst á kviðuvirknina um miðjan mánuðinn. Forsendur hafa því breyst frá því síðasta mat var gert.“ Þá segir sá sem skrifar skýrsluna, nánast mæðulega, að ekki sé hægt að segja til um hvenær þessu gosi lýkur. „Við þurfum bara að bíða og sjá. Eldgos í Fagradalsfjalli Háskólar Vísindi Eldgos og jarðhræringar Mest lesið Hvað er eiginlega í gangi í New Jersey? Erlent Þurfa að greiða Trump 15 milljónir dala í bætur Erlent Víðtækar vöruhækkanir eftir áramót Innlent Grunur um vopnaða árás á krá í nótt Innlent Stofnandi Mango hrapaði til dauða í fjallgöngu Erlent Fimm skotnir til bana í Frakklandi Erlent Hafa varla undan við að verka harðfisk í Sandgerði Innlent „Framsóknarlegt“ bakkaklór hjá borgarstjóra Innlent Byltingarkennt mótefni mögulega komið fyrir næsta faraldur Innlent Viðurkennir tveimur áratugum síðar að hafa logið um nauðgun Erlent Fleiri fréttir Grunur um vopnaða árás á krá í nótt Víðtækar vöruhækkanir eftir áramót Hafa varla undan við að verka harðfisk í Sandgerði Byltingarkennt mótefni mögulega komið fyrir næsta faraldur Byltingarkennt mótefni vonandi á leiðinni og dularfullir drónar hrella Bandaríkjamenn „Framsóknarlegt“ bakkaklór hjá borgarstjóra Matvörumarkaðurinn harðnar og harðnar á Selfossi Ósátt með að fá ekki sæti við borðið Brotist inn og hjóli stolið fyrir tvær milljónir Virðast hafa leyst úr ágreiningi Viðreisnar og Flokks fólksins Telur sumar hugmyndirnar fráleitar og drama á IceGuys „Ekki skipulagsslys heldur skemmdarverk“ Eldur kom upp í vinnuskúr í miðborginni Ekki ónæm fyrir oft ósanngjarnri gagnrýni Dyravörður grunaður um líkamsárás „Kom mér algjörlega í opna skjöldu að sjá hvernig þetta lítur út“ Leitin að Áslaugu hefur engan árangur borið Veita almenningi innsýn í fjölbreytt störf Tjáði vitni að hann hefði ætlað að „kála“ Hafdísi Alvotech taki þátt í uppbyggingu en Reykjavík reki skólann Svara Bjarna fullum hálsi: „Hann myndi vita það best hvernig hann er að skilja við ríkissjóð“ Tíðindi við stjórnarmyndun og nýliðakynning á Alþingi „Ég held að þetta fólk sé bara ekki læst á neinar tölur“ Leggja til þjónustukjarna fyrir hættulega og veika fanga Stefna að því að byrja á stjórnarsáttmála eftir helgi Valkyrjurnar ræða við fjölmiðla Rík ástæða til að kvíða næstu mánuðum Stakk samfanga ítrekað á meðan hann afplánaði átta ára dóm Nýir þingmenn spenntir fyrir starfinu og mötuneytinu Játaði fjárdrátt hjá Stangaveiðifélagi Reykjavíkur Sjá meira
Engan bilbug virðist vera að finna á eldgosinu í Fagradalsfjalli, það er í stuði. Fjöldi netverja hafa birt myndir á samfélagsmiðlum af bjarma sem stafar frá gosinu sem blasti við af höfuðborgarsvæðinu í gær. Og ljóst að það lætur engan bilbug á sér finna. Í uppfærslu á yfirliti yfir hraunflæðið á vef Jarðvísindastofnunar Háskóla Íslands er farið yfir stöðuna eins og hún blasir við nú. „Í yfirliti þann 22. júlí var frá því greint að hraunrennsli hefði minnkað fyrir hluta júlímánaðar og ef sú þróun héldi áfram stefndi í að gosið fjari út. Nýjustu mælingarnar þann 27. júlí sýna að þessi þróun hefur snúist við. Hraunrennslið hefur aukist aftur og er sennilega jafnmikið nú eða meira en var þegar mest var í júní.“ Gosið greinilega að gefa eftir en það var þá Óvissa í mati á rennsli síðustu 7-10 daga eru hinsvegar sögð of mikil til að hægt sé að setja fram áreiðanlega tölu. Tekið er fram að mælingarnar sýna rúmmál og breytingar á því. „Eðlismassi hrauns getur verið breytilegur og á það hefur verið bent að t.d. næst gígum sé holrými meira en fjær.“ Því er af hálfu vísindamanna við Háskólann ekki gerð tilraun til að meta þau áhrif, að finna jafngilt rúmmál þétt bergs eða massa hraunsins. Þumalputtareglan er sú að rúmmál þétt bergs sé um 80 prósent af heildarrúmmáli líklegt að svo sé um hraunið í Meradölum, Geldingadölum og Nátthaga en að holrými sé meira næst gígnum. Ekki er langt síðan sagðar voru fréttir af því að líklega væri gosið að fjara út. En gosið sjálft er ekki á þeim buxunum og gefur þeim sem gáfu út hálfgildings dánarvottorð langt nef. „Gosvirknin breyttist í lok júní. Þá tók virknin að sveiflast milli tímabila með öflugu hraunrennsli og síðan kyrrum tímabilum á milli. Mælingarnar nú sýna að hraunflæði hefur dregist verulega saman. Gosið er því greinilega minnkandi,“ sagði í sambærilegu yfirliti sem Jarðvísindastofnunar Háskóla Íslands sendi frá sér fyrr í mánuðinum. Gosið ólíkt þeim sem við þekkjum frá undanförnum áratugum En nú er staðan orðin önnur enda er gosið í Fagradalsfjalli um margt frábrugðið þeim gosum sem við þekkjum frá undanförnum áratugum, sem hafa átt upptök í kvikuhólfum undir megineldstöðvum þar sem þrýstingur í hólfinu og stærð þess virðist ráða mestu um stærð og lengd goss. Vísindamaðurinn Magnús Tumi Guðmundsson er einn af höfundum yfirlitsins.vísir/vilhelm „Í Fagradalsfjalli virðist þessu vera nokkuð öðruvísi varið. Þar er svo að sjá að aðstreymisæðin og eiginleikar hennar ráði mestu um kvikuflæðið. Rásin sem opnaðist var tiltölulega þröng og löng (nær niður á ~17 km dýpi) og flutningsgetan takmörkuð. Aukning í hraunflæði með tíma fyrstu sex vikurnar bendir til þess að rásin hafi víkkað heldur með tímanum, sennilega vegna rofs í veggjum hennar,“ segir í yfirlitinu. Þá er bent sérstaklega á að hegun gossins frá því í lok júní sé einkar athyglisverð. „Rennsli var heldur minna fyrri hluta mánaðarins en var í júní en virðist svo hafa aukist aftur samfara því að regla komst á kviðuvirknina um miðjan mánuðinn. Forsendur hafa því breyst frá því síðasta mat var gert.“ Þá segir sá sem skrifar skýrsluna, nánast mæðulega, að ekki sé hægt að segja til um hvenær þessu gosi lýkur. „Við þurfum bara að bíða og sjá.
Eldgos í Fagradalsfjalli Háskólar Vísindi Eldgos og jarðhræringar Mest lesið Hvað er eiginlega í gangi í New Jersey? Erlent Þurfa að greiða Trump 15 milljónir dala í bætur Erlent Víðtækar vöruhækkanir eftir áramót Innlent Grunur um vopnaða árás á krá í nótt Innlent Stofnandi Mango hrapaði til dauða í fjallgöngu Erlent Fimm skotnir til bana í Frakklandi Erlent Hafa varla undan við að verka harðfisk í Sandgerði Innlent „Framsóknarlegt“ bakkaklór hjá borgarstjóra Innlent Byltingarkennt mótefni mögulega komið fyrir næsta faraldur Innlent Viðurkennir tveimur áratugum síðar að hafa logið um nauðgun Erlent Fleiri fréttir Grunur um vopnaða árás á krá í nótt Víðtækar vöruhækkanir eftir áramót Hafa varla undan við að verka harðfisk í Sandgerði Byltingarkennt mótefni mögulega komið fyrir næsta faraldur Byltingarkennt mótefni vonandi á leiðinni og dularfullir drónar hrella Bandaríkjamenn „Framsóknarlegt“ bakkaklór hjá borgarstjóra Matvörumarkaðurinn harðnar og harðnar á Selfossi Ósátt með að fá ekki sæti við borðið Brotist inn og hjóli stolið fyrir tvær milljónir Virðast hafa leyst úr ágreiningi Viðreisnar og Flokks fólksins Telur sumar hugmyndirnar fráleitar og drama á IceGuys „Ekki skipulagsslys heldur skemmdarverk“ Eldur kom upp í vinnuskúr í miðborginni Ekki ónæm fyrir oft ósanngjarnri gagnrýni Dyravörður grunaður um líkamsárás „Kom mér algjörlega í opna skjöldu að sjá hvernig þetta lítur út“ Leitin að Áslaugu hefur engan árangur borið Veita almenningi innsýn í fjölbreytt störf Tjáði vitni að hann hefði ætlað að „kála“ Hafdísi Alvotech taki þátt í uppbyggingu en Reykjavík reki skólann Svara Bjarna fullum hálsi: „Hann myndi vita það best hvernig hann er að skilja við ríkissjóð“ Tíðindi við stjórnarmyndun og nýliðakynning á Alþingi „Ég held að þetta fólk sé bara ekki læst á neinar tölur“ Leggja til þjónustukjarna fyrir hættulega og veika fanga Stefna að því að byrja á stjórnarsáttmála eftir helgi Valkyrjurnar ræða við fjölmiðla Rík ástæða til að kvíða næstu mánuðum Stakk samfanga ítrekað á meðan hann afplánaði átta ára dóm Nýir þingmenn spenntir fyrir starfinu og mötuneytinu Játaði fjárdrátt hjá Stangaveiðifélagi Reykjavíkur Sjá meira